Αμφικτιονία

Παραθέτουμε κατωτέρω αναφορά της εγκυκλοπαίδειας «2002» για το λήμμα «Αμφικτιονία». Καλούνται οι σκεπτόμενοι Εθνικιστές / Εθνικοσοσιαλιστές να κρατήσουν σημειώσεις και να σκεφτούν αν θα μπορούσε να οργανωθεί μια νέα Αμφικτιονία από διάφορες διάσπαρτες ομάδες της Πατρίδας για ανταλλαγή απόψεων, προπαγανδιστικού υλικού, ιδεών και γενικά για καλύτερο συντονισμό.     

ΓΕΝ.ΕΛ.

«Αμφικτιονία: Θρησκευτική και πολιτική

Ένωση γειτονικών πόλεων οργανωμένη γύρω από κάποιο ιερό τόπο.

1. Γενικά. Η Α. ξεκίνησε στην αρχή σαν ένωση και σύνοδος διαφόρων γειτονικών πόλεων ή λαών και είχε θρησκευτικούς σκοπούς, αργότερα όμως πολιτικούς. Οι Αμφικτίονες, δηλ. οι εκπρόσωποι των πόλεων, συγκεντρώνονταν μία ή δύο φορές το χρόνο σε χώρο, όπου υπήρχε ναός του λατρευόμενου θεού, για θρησκευτική γιορτή ή για ειρηνικό διακανονισμό των διαφορών τους.

Η γραφή της λέξεως Α. με ι είναι η ορθότερη, γιατί ετυμολογικά προέρχεται από το «αμφί – κτίζεσθαι» και σημαίνει συγκέντρωση αμφικτιόνων, δηλ. περιοίκων. Η γραφή με υ ετυμολογείται από τον Αμφικτύονα, το για του μυθικού γενάρχη των Ελλήνων Δευκαλίωνα, στον οποίο αποδιδόταν η αρχική ίδρυση των Α.

Για τα ποια από τις Α. ήταν η αρχαιότερη υπάρχουν πολλές εκδοχές. Αναφέρονται σαν πρώτες η Α. της Δήλου ή των Θερμοπυλών. Υπάρχει και η υπόνοια ότι ο θεσμός αυτός ήλθε στην ηπειρωτική Ελλάδα από τη μινωική Κρήτη και πιθανών να έφερε ο Θησέας, που θεωρείται ιδρυτής της Α. των Θερμοπυλών.

Η επίδραση του θεσμού των Α. και ιδιαίτερα των Δελφών είχε τεράστια επίδραση στη διαμόρφωση του πολιτικού, κοινωνικού και εθνικού βίου των αρχαίων Ελλήνων. Συνέδεσαν στενά τις πόλεις μεταξύ τους, εξυπηρέτησαν τα συμφέροντά τους, εξασφάλισαν την ειρηνική συμβίωσή τους και ευνόησαν σημαντικά την ελεύθερη ανάπτυξη του πολιτισμού τους.

2. Α. στην κυρίως Ελλάδα ήταν: 1) των Θεσπρωτών – Χαόνων – Μολοοσών που είχαν το κοινό αμφικτυονικό όνομα Γραικοί. 2) Ναυπλίας – Πρασιών – Ερμιόνης – Επιδαύρου – Αθηνών – Ορχομενού, γνωστή σαν Καλαυριακή, γιατί είχε έδρα της το ιερό του Ποσειδώνα στην Καλαυρία (Πόρος). 3) Της Δήλου, όπου υπήρχε ιερό του Απόλλωνα. 4) Του Μαλιακού κόλπου, γύρω από τον ναό της Δήμητρας. 5) Των Παγασίων γύρω από τον ναό του Απόλλωνα. 6) Των Τεμπών, γύρω από άλλο ναό του Απόλλωνα. 7) Του Ογχηστού της Βοιωτίας, στο ιερό της Αθηνάς. 8) Των Δελφών, στο ιερό του Δελφικού Απόλλωνα.

3.  Α. στις αποικίες. Το θεσμό τον μετέφεραν μαζί τους οι άποικοι στις νέες τους πατρίδες. Έτσι στη Μ. Ασία ιδρύθηκαν οι εξής Α. 1) Των Ιωνικών πόλεων, στο ιερό του Ποσειδώνα στη Μυκάλη. 2) Των Δωρικών πόλεων, στο ιερό του Απόλλωνα στο Τριόπιο. 3) Των Αιολικών πόλεων, στο ιερό ναό του Απόλλωνα στο Γρύνειο. Στην Ιταλία: του Κρότωνα, στο ιερό της Λακινίας Ήρας και άλλα μικρότερης σημασίας.

4.  Δελφική Α. Η σπουδαιότερη από όλες τις Α. ήταν η Δελφική. Τόση ήταν η φήμη της , ώστε επισκίασε τις άλλες σε βαθμό που η λέξη Α. να γίνετε ταυτόσημη με τη Δελφική Α.

Μέλη της ήταν οι Θεσσαλοί, οι Βιωτοί, οι Δωριείς, οι Ίωνες, οι Περραιβοί, οι Μάγνητες, οι Λοκροί, οι Μαλιείς. Αρχική έδρα της Α. αυτής φαίνεται ότι ήταν οι Θερμοπύλες, γιατί οι συγκεντρώσεις των αμφικτιόνων ονομάζονταν «Πυλαία εαρινή» και «Πυλαία χειμερινή». Έτσι φαίνεται ότι πολύ αργότερα καθιερώθηκαν οι Δελφοί σαν τόπος της εαρινής συνελεύσεως. Οι αμφικτίονες των πόλεων ονομάζονταν Ιερομνήμονες και Πυλαγόραι ή Αγόρατροι. Οι Ιερομνήμονες είχαν για έργο τους την επίβλεψη των ιερών και τη διαχείριση της περιουσίας τους, την προετοιμασία των Πυθίων και άλλων γιορτών και την επαγρύπνηση της ιερής εκεχειρίας. Ορκίζονταν ότι θα σέβονται τους αμφικτυονικούς νόμους, να μη πειράζουν δηλ. τις αμφικτυονικές πόλεις και να τιμωρούν τους ιερόσυλους. Οι Πυλαγόραι ήταν ρήτορες. Τα δύο σώματα συνεδρίαζαν μέσα στο ίδιο οίκημα, έβγαζαν όμως χωριστές αποφάσεις. Το κάθε έθνος μπορούσε να στείλει όσους αντιπροσώπους ήθελε, αλλά ψήφιζαν μόνο δύο.

Οι Α. είχαν και δικαστικά καθήκοντα. Είχαν το δικαίωμα να επεμβαίνουν στις διάφορές μεταξύ των πόλεων και να εξετάζουν κατηγορίες εναντίων πόλεων και ατόμων. Γι’ αυτό και οι αμφικτύονες ορκίζονταν να παίρνουν δίκαιες αποφάσεις, σύμφωνες με τους γραπτούς νόμους, τους οποίους είχε γράψει ο Αμφικτίωνας ή κατ’ άλλους ο βασιλιάς του Άργους Ακρίσιος. Αν πάλι υπήρχαν περιπτώσεις που δεν προβλέπονταν από τους νόμους, έκριναν σύμφωνα με τη συνείδησή τους.

Για την προστασία των δικαιωμάτων της Α. έγιναν και τρεις ιεροί πόλεμοι.

Η ισχύς της Δελφικής Α. διατηρήθηκε και κατά τους μακεδονικούς χρόνους. Εξασθένησε όμως κατά τους ρωμαϊκούς. Επί Αδριανού αναζωογονήθηκε κάπως ο θεσμός, αλλά μετά τους Αντωνίνους έσβησε δια παντός»