Ο Άριος προ-πλατωνικός στοχασμός στους κόλπους του Μυθικού Πολιτισμού των Ελλήνων

Ο Μυθικός πολιτισμός των Ελλήνων διαρκεί από την εποχή του Εσχάτου Ορφέα, περίπου το 2400 πΧ έως το 270 πΧ, δηλαδή τους χρόνους των επιγόνων του Αλεξάνδρου. Περιλαμβάνει τρείς φάσεις, την Αιγαιακή έως το 1700, την Αχαϊκή ως το 1000 και την Κλασσική. Τον Μυθικό πολιτισμό λαμπρύνουν με την σοφία τους περισσότεροι από 2.000 Έλληνες στοχαστές από τους οποίους 1.600 τουλάχιστον διατρέχουν το στερέωμα της επίγειας ζωής πριν τον Πλάτωνα. Εξ αυτών ο μύθος διαφύλαξε τα ονόματα μόνον τετρακοσίων και η ιστορία διέσωσε σπαράγματα έργων μόνον πενήντα, συμπεριλαμβανομένων και όσων αστόχαστα χαρακτηρίστηκαν απλώς ποιητές. Όπως όμως οι νήσοι είναι οι κορυφές της ίδιας υποθαλάσσιας γής έτσι και τα ρήματα των Ελλήνων σοφών είναι οι σκόπελοι της κοινής σοφίας, που ενώ εγγράφονται στην λιθοσφαιρική πλάκα του ίδιου πολιτισμού φαίνονται να προεξέχουν ως διακριτές κορυφές υπεράνω της θάλασσας του χρόνου.

Ο μύθος προηγείται του λόγου και ο λόγος ηγείται του μύθου. Έτσι το μυθολογικό υπόβαθρο του προ-πλατωνικού στοχασμού είναι το σημαίνον των φιλοσοφικών πρώτων αρχών, που αναβλύζουν κατ’ ευθείαν από την πηγή του Είναι πριν διαχυθούν στο κοσμικό γίγνεσθαι. Ο μυθολογικός στοχασμός είναι ο αέναος πόλος αναφοράς και όχι ο προπάτορας του ορθολογικού στοχασμού.

Η διάζευξη του μύθου από τον λόγο που επέφερε η σωκρατική μαιευτική και η σοφιστική διαλεκτική, υποστάθμισαν τον στοχασμό σε φιλοσοφία, την οντολογία σε μεταφυσική και την θεωρία σε ηθική, μετέθεσαν δηλαδή τον λόγο από το πρωτεύον ερώτημα περί του Είναι στο δευτερεύον ερώτημα περί το γίγνεσθαι.

Τι εστί το είναι; Ιδού το θεμελιώδες ερώτημα ενώπιον του οποίου ύψωσαν τον λεπτοφυή στοχασμό τους οι προ-πλατωνικοί. Και οι απαντήσεις τους διέπονται από την κοσμική αρμονία, που δεν περικλείει αντιφάσεις και αναιρέσεις, όπως ακριβώς υπαγορεύει το κοινό αίμα, το κοινό βίωμα και ο κοινός τόπος, δηλαδή ο Μυθικός Πολιτισμός του οποίου είναι τα εκλεκτά άνθη. Οι αντιθέσεις αναδύθηκαν μόλις  η πρωταρχική πηγή στέρεψε, οι σοφοί έγιναν φιλόσοφοι ή δοξογράφοι και ο στοχασμός, λόγος διαλεκτικός.

Τέσσερεις είναι οι διαστάσεις του προ-πλατωνικού στοχασμού. Η Οντολογία, η Κοσμολογία, η Τεχνολογία και η Δεοντολογία, δηλαδή η θεωρία, η επιστήμη, η τέχνη και η πολιτική. Ο λόγος των προ-πλατωνικών στοχαστών είναι πηγαίος όσο και ενιαίος ως προς τις τέσσερεις διαστάσεις του, ριζωμένος αδιάρρηκτα στο μυθολογικό υπόστρωμα του πολιτισμού που είναι φορέας τους και οι δοξογραφικές ερμηνευτικές αντιθέσεις που ανεφύησαν κατά την διάρκεια των αιώνων έως και τον καιρό μας έχουν ιδεολογική αφετηρία ή σκοπιμότητα που δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Έτσι ο “μεταφυσικός” Παρμενίδης δεν είναι περισσότερο οντολόγος ή ολιγότερο κοσμολόγος από τον “διαλεκτικό” Ηράκλειτο και ο Δημόκριτος δεν είναι περισσότερο ή ολιγότερο “υλιστής” από τον ιερό Πυθαγόρα. Τα άστοχα φιλοσοφικά δίπολα όπως  “υλιστής”-”ιδεαλιστής”, “μεταφυσικός”- “διαλεκτικός” και λοιπά παρόμοια, οφείλονται σε μεταγενέστερες και ιδιαίτερα σε σύγχρονες αντιπολιτιστικές στρεβλώσεις και παρερμηνείες του προ-πλατωνικού στοχασμού, οι οποίες επιχειρώντας ένα ασύγγνωστο ετεροχρονισμό, σκοπό έσχαν να εντάξουν τους έξοχους Έλληνες στοχαστές στο ένα ή το άλλο φιλοσοφικό στρατόπεδο, κατακρημνίζοντάς τους από το ύψος του οντολογικού ερωτήματος στην πεπλατυσμένη πεζότητα της ιδεολογικής συγκυρίας. Η ποιητική εμπειρία του Είναι προσοικειώνει τους Έλληνες στη Φύση, όπου δεν υπάρχει κανένα χάσμα ανάμεσα στην φυσική και την μεταφυσική. Η φύση αποκαλύπτεται μόνον στις αισθήσεις του ανθρώπου που θέτει το θεμελιώδες ερώτημα κι έτσι ανακαλύπτει την θεωρία μέσα από την μεταίσθηση της ενόρασης. Ενόραση είναι η σύνδεση του Νού με τον Λόγο που εκπίπτει όταν η οντολογία παύει να είναι θέαση και γίνεται λόγος, δηλαδή φιλοσοφία. Τότε οι Έλληνες ένθεοι στοχαστές φαίνονται ως φιλόσοφοι υλοζωϊστές.

            Οι προ-πλατωνικοί στοχαστές είναι πρωτίστως οντολόγοι που εγγράφουν το ερώτημα περί του Είναι στο μυθολογικό βίωμα του πολιτισμού τους. Για όλους, από τον ιεροφάντη υπερβόρειο Άβαρι, σύνδεσμο των Ελλήνων με την Αρία πρωτοπατρίδα έως και τον “υλιστή” Διογένη Απολλώνιο ο Ορφεύς είναι ο Ηρικεπαίος, δηλαδή ο απεσταλμένος, ο αβατάρ, από όπου η Αλήθεια εκπορεύεται. Ο Ορφεύς δεν είναι πρόσωπο αλλά Αρία Αρχή που ενσαρκώνεται και επιστρέφει στο Είναι του εόντος που στοχάζεται ο Παρμενίδης, το οποίο είναι ανώλεθρον, αγένητον, μουνογενές, ουλομελές, αϊδιον, αλλά και στο μη εόν που δεν υπάρχει. Λίνος, Μουσαίος, Φερεκύδης, Επιμενίδης και μαζί με αυτούς όλοι οι γνωστοί ποιητές λυρικοί και τραγικοί από την Σαπφώ και τον Αλκαίο έως τον Σιμωνίδη και τον Βακχυλίδη, ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής και ο Ευριπίδης είναι οι κυριώτεροι μετα-ομηρικοί, πρωτο-κλασσικοί οντολόγοι στοχαστές και μνημονεύονται ως λαμπαδηφόροι και σκυταλοδρόμοι της Αρίας Αρχής, που μεταλαμπαδεύεται από τους προπάτορες στην κλασσική περίοδο του Μυθικού πολιτισμού.

            Από την πλειάδα των προ-πλατωνικών στοχαστών άλλοι αναφέρονται από τους δοξογράφους ως οντολόγοι όπως οι εκπρόσωποι της Ελεατικής σχολής Ξενοφάνης, Παρμενίδης, Μέλισσος, άλλοι ως οντολόγοι-διαλεκτικοί όπως ο Ζήνων και ο Αναξαγόρας, φυσιολόγοι-κοσμολόγοι όπως οι Μιλήσιοι Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης, κοσμολόγοι-διαλεκτικοί όπως ο Ηράκλειτος, μυστικοί-μεταφυσικοί όπως ο ιερός Πυθαγόρας, ο Εμπεδοκλής και συλλήβδην οι Πυθαγόρειοι, ποιητές όπως όλοι οι τραγικοί και λυρικοί, υλοζωϊστές όπως οι Λευκιππος, Δημόκριτος και Διογένης. Ωστόσο, κάθε δοξογραφικός σχολιασμός απηχεί τους ευσεβείς πόθους και την ιδιαίτερη οπτική του εμπνευστή του, ο οποίος αποστρέφοντας το βλέμμα από την πηγή του Είναι ερμήνευσε τον προ-πλατωνικό στοχασμό ως πολλαπλή ετερότητα και όχι ως καθολική ενότητα. 

            Για τον Μυθικό πολιτισμό, το φάος είναι ποιητικόν αίτιο ενώ οι φύσεις όλων των αντιθέτων είναι εξ ίσου υπαρκτές. Φυσική και μεταφυσική ερμηνεία αποτελούν συνέχεια η μια της άλλης και δεν είναι αλληλοαποκλειόμενες όπως υποστηρίζουν οι νεώτεροι μελετητές. Έτσι ο Θαλής, του οποίου ουδέν απόσπασμα έργου σώζεται ερμηνεύεται κατά το δοκούν, ενώ το ύδωρ είναι κοσμική αρχή, ως το στοιχειώδες ρευστόν που κινεί τον έμψυχο κόσμο. Η Ψυχή είναι αυτοκινούμενη και αεικίνητη. Ο Αναξιμένης αναθέτει στην δόνηση (πύκνωση-αραίωση) την γένεση των όντων και ο αήρ είναι ανάλογο κοσμικό ρευστό όπως το ύδωρ. Το άπειρον είναι η απέκκριση των εναντιοτήτων τόσο στον Αναξίμανδρο όπως και στον Ηράκλειτο. Αιώνιος σημαίνει αίδιος δηλαδή πέραν του χρόνου όχι μέσα σε όλον τον χρόνο, από τον Πυθαγόρα έως τον Διογένη. Το άπειρο δεν είναι απέραντο, αλλά απέρατο. Το άπειρον ως θείον, ουδέν άτοπον εί θείον εκάλει, όπως λέγει ο κυριώτατος των δοξογράφων Συμπλίκιος. Η τάξη του χρόνου εκπληρώνει την ειμαρμένη.

Ο προ-πλατωνικός στοχασμός είναι ποιητικός και όχι επιστημονικός. Φύσις είναι αυτό που προβαίνει στο φώς, στο φαίνεσθαι. Το μηδέν ανήκει στο ΄Εν. Το Είναι ουσιώνεται ως φύσις. Η αλήθεια είναι η ουσία του Είναι. Το Όν είναι η θέα του Είναι. Τόλμα είναι η αναμέτρηση του Όντος με το Είναι, το μη-Είναι και το Φαίνεσθαι. Ο λόγος αποχωρίζεται από το Είναι των όντων. Φύσις και λόγος είναι το αυτό. Στον Μυθικό πολιτισμό το σταυροδρόμι όλων των δρόμων, το ίδιο το θεμέλιο της ύπαρξης του ανθρώπου είναι η Πόλις. Οι θεοί , οι ποιητές ,οι άρχοντες, οι στοχαστές ανήκουν στην Πόλη. Ιδιωτικές είναι οι αξίες της Αγοράς, καθολικές είναι οι αξίες της Πόλεως. Ο ιδιώτης είναι άπολις.

Στην κοσμοποιία του Ηρακλείτου ο θεός κρύπτεται πίσω από τα φυσικά φαινόμενα. Χρησμοσύνη και Κόρος, κοσμοποιία και εκπύρωση: Ο γήϊνος κόσμος έχει αρχή και τέλος μεταξύ δυο διαδοχικών εκπυρώσεων. Η ψυχή δεν δύναται να μπεί δυο φορές στην ίδια θνητή ουσία.  Παλίντροπη αρμονία όπως στο τόξο και την λύρα: Η νόηση χωρίζει το Είναι από το μη -Είναι. Ο ρυθμός της συμπαντικής κίνησης που ενώνει κι αντιθέτει τα πάντα μέσα στην αρμονία του γίγνεσθαι είναι ο χρόνος. Η αλήθεια αποκαλύπτεται δια του λόγου. Ο οντολογικός τρόπος που τίθενται τα πράγματα είναι προκλασσικός. Ο Οντολόγος είναι ο ιαματικός του πολιτισμού. Ο Ηράκλειτος διδάσκει την ενότητα της ενότητας και της μη -ενότητας: διαλεκτική είναι η δύναμη να ανατρέχουμε πέρα από τον χρόνο. Η ηρακλειτική θεολογία είνα παγανιστική και όχι βιβλική. Μοίρα και μόρος είναι το μερίδιο ζωής και θανάτου. Υπάρχει μόνον ένα δράμα, το συμπαντικό δράμα, ο αδιάκοπος διάλογος με τον συμπαντικό Λόγο κι η Αλήθεια της Πόλεως. Δεν υπάρχει προσωπική αθανασία παρά μόνον των αρίστων ψυχών, των Ηρώων. Ο ήρως δρά εκπληρώνοντας ένα προορισμό. Ο Ηράκλειτος είναι οχλολοίδορος, καταγγέλλοντας την υπνοβασία του απόλιδος ατόμου.

Όπως απέδειξε ο Χάϊντεγκερ, Ηράκλειτος και Παρμενίδης είναι στοχαστές της αυτής οντολογικής τάξεως, που εγείρουν το διηνεκές ερώτημα: τί εστί το Είναι. Το ερώτημα τι το όν είναι ισοδύναμο με το τι το μη-όν. Το όν και το μη-όν προέρχονται από το Έν, είναι εκροή εκ της ουσίας. Είναι η ελληνική οντολογία στην οποία δεν υπάρχει θεός δημιουργός ούτε γραμμική θεώρηση του γίγνεσθαι, του οποίου ουσία είναι η αιώνια επιστροφή. 

Ο Ξυνός λόγος είναι η διάκριση της μάθησης, της γνώμης, από την Γνώση. Ο Έρως και η ‘Ερις είναι ο κρυπτοφανής τρόπος, ο εοικώς διάκοσμος. Εόν γαρ εόντι πελάζει. “Πλαγκτόν νόον” είναι ο τεταραγμένος στοχασμός, η αλληλοπεριχώρηση των αμίκτων που υπεισέρχεται στον Χρόνο. Το νοείν είναι οντοφάνεια, η πορεία του νού προς τα νοητά, ενώ η δόξα μια τάξη του Είναι που σκιαγραφεί την γιγαντομαχία περί της ουσίας. Αντίθετα ο Λόγος στην βίβλο είναι ο διαμεσολαβητής και όχι το Είναι των όντων. Ο χριστιανισμός μεθερμήνευσε το Είναι των όντων ως δημιουργημένο όν. Το σώμα είναι το σώσμα, αυτό που σώζεται υπό της ψυχής που το συγκρατεί συνεκτικά στην οργάνωσή του. Η ιστορία δεν αρχίζει με το πρωτόγονο, αλλά το αντίστροφο, με το κραταιότατο

            Τα πάντα δημιουργούνται από την καραδαίνουσα νοητική δύναμη του μεγίστου θεού. Νούς και ομοιομέρειες είναι το αίτιο της κινήσεως της ψυχής, ο Σφαίρος είναι ο κόσμος της μέθεξης. Τα παράδοξα της κινήσεως είναι τα επιχειρήματα της διαλεκτικής, ο κόσμος απεκκρίνει εναντιότητες. Δεν υπάρχει κίνηση χωρίς το κενό, αλλά ούτε κενό δίχως κίνηση. Ο Ξενοφάνης που δια του Αναξαγόρα συναντά τον Εμπεδοκλή και ο Μέλισσος που δια του Παρμενίδη εκβάλλει στον Λεύκιππο. Το δείκελον του Δημοκρίτου είναι η απορροή των πραγμάτων που εκπέμπεται από αυτά. Το σχήμα (ρυσμός), η θέση (τροπή) και η τάξη (διαθιγή) δεν συνθέτουν μόνον το άτομο αλλά και το γίγνεσθαι του Κόσμου.

            Τα άκρα του στοχασμού ειναι η αγωνία και η ευδοκία. Αγωνία είναι η απουσία, η πολυπραγμοσύνη, το τυφλό και άγονο πάθος περί την αναίρεση του παρόντος. Το γέρας της ευδοκίας είναι η αποκάλυψη του κεκρυμμένου. Οι προ-πλατωνικοί είναι έν-θεοι στοχαστές. Οι αρετές τους είναι η σωφροσύνη, η φρόνηση, η ανδρεία, η δικαιοσύνη και υπέρ πάν άλλον η Οσιότης, εκεί που τα όντα νοούνται μέσα στο Είναι τους.

Ο θεός για να είναι θεός είναι και μη-θεός δηλαδή δεν είναι θεός.

Ο θεός ως μη-θεός είναι το όν.

Το όν είναι η έξοδος του θεού από τον εαυτό του.   

(Hegel)

πηγή