ΚΕΑ Κύπρου: Πατριωτισμός, εθνικισμός, σωβινισμός, ρατσισμός, ακροδεξιά

Εισαγωγή

Παρατηρείται επ΄ εσχάτοις μια σύγχυση των όρων πατριωτισμός, εθνικισμός και σωβινισμός και καλλιεργείται εντέχνως από εθνομηδενιστικά στοιχεία η τάση διάκρισης της μίας έννοιας από την άλλη και ακόμη περισσότερο, η τάση διαφοροποίησης της μίας υπό το πρόσχημα της προώθησης της άλλης.  Στην πραγματικότητα, βεβαίως, η σύγχυση γίνεται σκοπίμως από άτομα τα οποία προσχηματικά πολεμούν τον εθνικισμό στο όνομα του πατριωτισμού ενώ στην πραγματικότητα στόχος τους είναι αυτός τούτος ο πατριωτισμός, του οποίου υποτίθεται παριστάνουν τους αμύντορες.  Αυτό καταδεικνύεται περίτρανα από το γεγονός ότι αποδίδουν στον όρο εθνικισμός έννοιες και αξίες, οι οποίες προσιδιάζουν στην έννοια του πατριωτισμού.  Εν συμπέρασματι στόχος τους είναι ο πατριωτισμός υπό το πρόσχημα της καταπολέμησης του εθνικισμού.




Το Κίνημα μας το οποίο σεμνύνεται και υπερηφανεύεται για την εθνικιστική και όχι απλά πατριωτική του ιδεολογία παραθέτει ακολούθως, εν συντομία τους πιο πάνω όρους διευκρινίζοντας την αληθινή έννοια του καθ΄ ενός εξ΄ αυτών ούτως ώστε οι όροι να καταστούν κοινός τόπος μεταξύ των Συναγωνιστών, με στόχο αυτοί να αποκτήσουν ένα ιδεολογικό όπλο χρήσιμο για την απόκρουση των συκοφαντιών και των διαστρεβλώσεων που μετέρχονται οι ιδεολογικοί αντίπαλοι.

Πατριωτισμός: 

Είναι το φυσικό συναίσθημα της αγάπης που τρέφει κάθε ψυχικά υγιής άνθρωπος προς την πατρώα γη.  Υπό ορισμένες προϋποθέσεις  μπορεί να λάβη τη μορφή του λεγομένου συνταγματικού πατριωτισμού, δηλαδή της προσήλωσης του ατόμου  στο κράτος του οποίου την ιθαγένεια φέρει, χωρίς κατ΄ ανάγκη αυτή η προσήλωση να αναλύεται σε εθνική η εθνοτική διάσταση.  Κλασσικές είναι οι περιπτώσεις των πολυεθνικών κρατικών μορφωμάτων π.χ ΗΠΑ, Ελβετία, Ινδία, πρώην ΕΣΣΔ και πρώην Γιουγκοσλαβία.  Είναι σαφές , επί παραδείγματι, ότι μπορεί να υπάρξει σοβιετικός πατριωτισμός  με την έννοια της προσήλωσης του σοβιετικού πολίτη προς το σοβιετικό κράτος και τη συνταγματική του τάξη,  σε καμιά όμως περίπτωση δεν μπορεί να νοηθεί σοβιετικός εθνικισμός, ελλείψει σοβιετικού έθνους η εθνότητας.  Δηλαδή διακριτής βιολογικής (φυλετικής) και ιστορικοπολιτισμικής οντότητας, η οποία να διακρίνεται από το συναίσθημα του συνανήκειν, μεταξύ των αποτελούντων αυτήν και του ετεροπροσδιορισμού τους σε σχέση και σε αντιδιαστολή με άλλες εθνικές οντότητες.

Ο πατριωτισμός ως συναίσθημα αποτελεί για τον άνθρωπο μία αξία.  Δεν αποτελεί όμως κατ΄ ανάγκη γι΄ αυτόν την κορυφαία αξία ούτε επίσης είναι κατ΄ ανάγκη το καθημερινό και πρώτιστο μέλημα του.  Εν ολίγοις ο πατριώτης συμμετέχει στις εθνικές εξάρσεις και στους εθνικούς αγώνες όταν κριθεί αυτό αναγκαίο και χαίρεται με τις εθνικές επιτυχίες σ΄ οποιοδήποτε στίβο άμιλλας, π.χ ποδοσφαιρικές επιτυχίες της Εθνικής Ελλάδος.  Τότε υψώνει και τη σημαία.  Ωστόσο αυτό γίνεται περιστασιακά και δεν αποτελεί καθημερινό του μέλημα και ενασχόληση, καθ΄ ότι πρυτανεύουν, στη στόχευση του,  σε περιόδους μη έξαρσης, οι ανάγκες της καθημερινότητας και η αντιμετώπιση των βιοποριστικών προβλημάτων.  Από τη στιγμή δε που θα λάβει χώρα το ποιοτικό άλμα της ιεράρχησης της πατρίδας και του έθνους στην κορυφή των καθημερινών μελημάτων και καθ΄ υπέρβαση των προσκομμάτων της καθημερινότητας, τότε πλέον δεν μιλούμε για πατριώτη αλλά για εθνικιστή

Εθνικισμός:

Ο Εθνικισμός σε αντίθεση με τον πατριωτισμό ο οποίος είναι απλώς συναίσθημα, αποτελεί βίωμα, το οποίο καθιστά βιωματική τη σχέση του εθνικιστή με το Έθνος.  Το Έθνος αποτελεί για τον εθνικιστή καθημερινή ενασχόληση και έγνοια και η πρόοδος, υπεράσπιση και η ανάδειξη του μεγαλείου του αποτελούν τον πρώτιστο στόχο επί καθημερινής βάσεως.  Ο Εθνικιστής δηλαδή δεν ασχολείται με το Έθνος ευκαιριακά ως παρόρμηση επί τη βάσει κάποιων εξάρσεων αλλά καθημερινά, ιεραρχώντας τον Εθνικό Αγώνα πάνω από τις καθημερινές  βιοποριστικές του ανάγκες, πάνω ακόμα και από την προσωπική του ζωή και την οικογένεια.

Εν κατακλείδι δηλαδή κάθε ενέργεια ακόμα και η πλέον απλή και καθημερινή είναι διαποτισμένη από την στοχευμένη επίτευξη ενός θετικού πρόσημου για Έθνος.  Μια παραστατική απεικόνιση αυτής της κομματικής σχέσης του Εθνικιστή με το Έθνος είναι η αντίστοιχη απεικόνιση της σχέσης ενός πιστού προς τη θρησκεία.  Αντίστοιχο του Εθνικιστή είναι ο ευσεβής και ζηλωτής πιστός, ο οποίος βιώνει καθημερινά τα μυστήρια της Εκκλησίας και παρακολουθεί αδιαλείπτως την καθημερινή λατρευτική δραστηριότητα και δεν περιορίζεται η συμμετοχή του στις μεγάλες γιορτές.  Αντίθετα αντίστοιχο του απλού πατριώτη είναι ο συνήθης θρησκευόμενος, ο οποίος μολονότι πιστεύει στο Θεό και αποδέχεται τα δόγματα της θρησκείας περιορίζει τη συμμετοχή του στις μεγάλες γιορτές ή στο τυπικό άναμμα κεριού όταν δίδεται σ΄ αυτόν η ευκαιρία χωρίς διαρκή και μυστηριακή συμμετοχή στη ζωή της Εκκλησίας.

Μια δεύτερη διαφοροποίηση του Εθνικιστή από τον απλό πατριώτη είναι ότι για τον Εθνικισμό το Έθνος αποτελεί πρωτίστως βιολογική, δηλαδή φυλετική οντότητα, η οποία αποτελεί και το εποικοδόμημα επί του οποίου στηρίζονται τα λοιπά διακριτικά του Έθνους όπως η γλώσσα, η πολιτιστική δημιουργία και τα κοινά ήθη και έθιμα (ομότροπον).  Ο Εθνικιστής δηλαδή είναι κατ΄ εξοχήν και κυρίως εθνοφυλετιστής. 

Σωβινισμός:

Σωβινισμός είναι η ζηλωτική και μισαλλόδοξη θεώρηση του Εθνικισμού βάσει της οποίας άξιον ύπαρξης είναι το δικό μας Έθνος σε αντίθεση με τα υπόλοιπα που δεν έχουν την παραμικρή συνεισφορά στο ιστορικό γίγνεσθαι της ανθρωπότητας και ως εκ τούτου ο αποκλειστικός τους προορισμός είναι να υπηρετούν το δικό μας Έθνος.  Δηλαδή το δικό μας Έθνος είναι προορισμένο από την ιστορία  να είναι Έθνος κυρίων και κυριάρχων όχι μόνο στο πεδίο του πολιτισμού, όπως αποδέχεται ο Εθνικισμός αλλά και στο πεδίο της πολιτικής.  Βάσει αυτής της βιοθεωρίας για το σωβινιστή νομιμοποιείται η κατάκτηση ξένων λαών, η ιμπεριαλιστική εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών τους πόρων και των όποιων πολιτισμικών τους επιτευγμάτων και η θεώρηση του εδάφους τους ως ζωτικού χώρου για τη δημιουργική εξάπλωση του κυριάρχου Έθνους.  Αυτή η αντίληψη νομιμοποιεί κάθε είδους ακρότητες, ακόμα και γενοκτονίες, αντιμετωπίζοντας αυτές ως απλές παράπλευρες απώλειες.  Κλασσική είναι η περίπτωση του τουρκικού σωβινισμού.
Για τον Εθνικιστή όλα τα Έθνη έχουν τη δική τους αξία και τη δική τους προσφορά στην ανθρωπότητα.  Αυτή δε προσμετράται με το μέτρο της πολιτισμικής δημιουργίας, της προσφοράς στην ανθρωπότητα και στον εξανθρωπισμό του ανθρώπινου είδους.  Ο Εθνικιστής δεν αρνείται τη φυσική ανισότητα μεταξύ των Εθνών καθότι τίποτα στη φύση δεν είναι ίσο.  Αυτό όμως δεν τον οδηγεί στην στρεβλή αντίληψη ότι η προσφορά των υπολοίπων Εθνών είναι μηδενική και βάσει τούτου η μόνη χρησιμότητα τους είναι απλώς η εξυπηρέτηση του κυρίαρχου Έθνους.

Είναι αξιοσημείωτο ότι από τους εθνομηδενιστές έχει διαστρεβλωθεί η έννοια του Εθνικισμού και της αποδίδονται έννοιες και ιδιότητες που προσιδιάζουν στον Σωβινισμό.     

Ρατσισμός:

Ο Ρατσισμός είναι το αντίστοιχο του Σωβινισμού στο πεδίο αναφοράς που λέγεται φυλή, με την έννοια του ανθρωπολογικού κλάδου αντί του Έθνους.  Δηλαδή όπως ο Σωβινιστής τρέφει μία μισαλλόδοξη θεώρηση για το Έθνος έτσι και ο Ρατσιστής τρέφει μία μισαλλόδοξη θεώρηση για τη φυλή -  ανθρωπολογικό κλάδο.

Κλασσική είναι η σχηματοποιημένη έκφραση ότι «η Λευκή Φυλή» αποτελεί ανώτερη φυλή οι δε λοιπές φυλές αποτελούν φυλές υπανθρώπων που τελούν σε σχέση δούλου προς κυρίαρχο με την ανώτερη λευκή φυλή.  Η αντίληψη αυτή πέραν του ότι παραβλέπει την επιστημονική πραγματικότητα, η οποία ορίζει ότι φυλές για την ακρίβεια, δηλαδή γενετικά διαφοροποιημένες οντότητες αποτελούν αυτό που σήμερα ορίζονται ως Έθνη – Γένη και όχι οι ευρύτεροι ανθρωπολογικοί κλάδοι (δηλ. λευκή, μαύρη, κίτρινη  φυλή) έχει τις ίδιες παθογένειες που έχει και η σωβινιστική θεώρηση όσον αφορά τη συμμετοχή και τη προσφορά των άλλων γενετικά διαφοροποιημένων οντοτήτων (Εθνών – Φυλών) στο ιστορικοπολιτισμικό γίγνεσθαι της ανθρωπότητας.     

Εθνικισμός και Ακροδεξιά

Στις μέρες μας προβάλλεται μετ’ επιτάσεως η θεώρηση ότι ο Εθνικισμός ταυτίζεται με την ακροδεξιά και ακόμη περισσότερο ότι αποτελεί την ιδεολογική έκφραση της ακροδεξιάς.  Αυτό είναι παντελώς ανακριβές.  Την ιδεολογική έκφραση της ακροδεξιάς την αποτελεί η νομιμόφρονη εθνικοφροσύνη και ο τελετουργικός συμβολισμός.  Ακρογωνιαίοι λίθοι της ακροδεξιάς ιδεολογίας είναι η προσήλωση σε σταθερές συνισταμένες όπως είναι η μοναρχία, η στρατοκρατία, η πίστη στα ιδεώδη της δύσης και η μονολιθική ταύτιση με τις αμερικάνικες επιλογές ως επιλογές της ηγέτιδας χώρας του ούτω καλούμενου ελεύθερου κόσμου αλλά και στην καθημερινότητα ο ακροδεξιός είναι ένας συμβιβασμένος μικροαστός, ένας νομοταγής πολίτης ασχέτως της πηγής, της υφής και του ήθους της καθεστωτικής νομιμότητας.  Ο ακροδεξιός δεν ασπάζεται την αγωνιστική ηρωική αντίληψη της ζωής, ούτε την ενεργό πολιτική στάση την οποία περιφρονεί ως αναρχικό έκτρωμα.  Επιδεικνύει άκριτη εμπιστοσύνη στους φορείς και στυλοβάτες της καθεστωτικής νομιμότητας, υπό τον όρο φυσικά ότι είναι η δική του καθεστωτική νομιμότητα.  Ο ακροδεξιός επίσης δεν διανοείται να θίξει ή να αμφισβητήσει την ιερή ελεύθερη οικονομία και την καπιταλιστική τάξη πραγμάτων».
Σε αντίθεση με την ακροδεξιά ο εθνικισμός είναι ιδεολογία ρηξικέλευθη,  ριζοσπαστική και επαναστατική.  Δεν αποδέχεται καμία από καθέδρας αλήθεια παρά μόνο την επιστημονική αλήθεια που απορρέει από τους νόμους της φύσης.  Δεν αποδέχεται καμία καθεστωτική νομιμότητα και καμία σταθερή συνισταμένη του συστήματος εάν αυτή εμπράκτως δεν αποδεικνύεται ότι εξυπηρετεί την ευόδωση των εθνικών ιδανικών.  Ο Εθνικισμός σε αντίθεση με τη συμβιβασμένη νομιμοφροσύνη που καλλιεργεί η ακροδεξιά και η οποία χαρακτηρίζει τον ακροδεξιό καλλιεργεί την ηρωική αντίληψη της ζωής, τη διαρκή πάλη για τη βελτίωση των συνθηκών αγώνα και των επιτευγμάτων της οργανικής κοινωνίας που οικοδομεί.  Στην αισιοδοξία του ακροδεξιού αντιπαρατάσσει την βελτιοδοξία.  Επενδύει στην νεολαία ως τη δύναμη του μέλλοντος και δεν επιδεικνύει πουριτανική σεμνοτυφία στην προσέγγιση της νεολαίας.

Για τον Εθνικισμό σε αντίθεση με την ακροδεξιά, τίποτα δεν είναι στατικό αλλά τα πάντα τίθενται σε μιά αέναη ροή, η οποία προσδιορίζεται από μια δυναμική ανέλιξη η οποία διέπεται από τους νόμους της ανακύκλησης και της επιλεκτικής βουλησιοκρατίας.  Ο Εθνικισμός δεν θεωρεί το κοινωνικό καθεστώς και την ιεραρχία που αυτό δομεί ιερό και απαραβίαστο αλλά αντίθετα στις πλείστες των περιπτώσεων θεωρεί ότι αυτό πρέπει να αλλάξει και η αλλαγή γίνεται, συνήθως, δυναμικά, χωρίς κατ’ ανάγκη το δυναμικό να σημαίνει και βία.

Ο Εθνικισμός προϋποθέτει επανάσταση συνειδήσεων και σ’ αυτό βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με την ακροδεξιά, η οποία θεωρεί ως ιδεολογική της πεμπτουσία τις συμβιβασμένες πεποιθήσεις.  Εν ολίγοις στο τρίπτυχο του ακροδεξιού βασιλεύς, στρατός-νόμος-τάξη, νοικοκυροσύνη, αντιπαραθέτει το τρίπτυχο πατρίδα, λαός, διαρκής. αέναη, δυναμική αλλαγή.  Χαρακτηριστικό δείγμα εθνικόφρονος ακροδεξιού καθεστώτος, με σαφώς καλές προθέσεις αλλά με παντελή έλλειψη της ιδεολογίας του κόσμου και του γίγνεσθαι, είναι το στρατιωτικό καθεστώς της επταετίας στην Ελλάδα.

Κύπρος
23 Απριλίου 2010
Του Αγίου Γεωργίου (του Στρατηλάτη)
Κίνημα Ελληνικής Αντίστασης
Γραφείο Ιδεολογίας και Μελετών